در اين تحقيق بخشي از كاربرد نانو تكنولوژي در پزشكي مورد بررسي قرار ميگيرد. اين تحقيق سعي دارد فرصتهاي تحقيقاتي در زمينه نانو تكنولوژي در داروها را بيان كند. البته اين نكته نبايد فراموش شود كه اكثر نانو داروها در مراحل اوليه كاربرد هستند و بايد موانع بسياري از سر راه آنها برداشته شود كه اين كار ممكن است سالها يا چند دهه زمان ببرد.
تعريف نانو تكنولوژی
اگـر چـه تعـاريف بسياري از نانو تكنولوژي موجود است ولي تحقيق و توسعه تكنولوژي در سطح اتم ، مولكول و مولكولهاي غول آسا (Macromolecular Level) در مــقــيـــــاس طـــــولــــي 100-1 نـانـومتـر از همـه تعـاريـف متـداولتـر است. اين تحقيقات و توسعههاي تكنولوژيك باعث مهيا شــدن اطـلاعـات در زمينـه پـديـدههـا و مـواد در مقياس نانو مي شود و ساختارها و سيستمهايي بـه واسطه آن توليد ميشود كه خواصي بسيار خـوب و كـاربـردي دارنـد. ايـن خـواص بـسـيـار خوب و كاربردي به واسطه اندازه كوچك اين ساختارها و سيستمها حاصل مي شود. به طور سادهتر بايدگفت كه نانو تكنولوژي دنيايي در مـقـيــاس نــانـو (يـك ميليـونيـوم متـر) اسـت. ايـن مقياس بسيار كوچكتر از مقياسهاي معمولي است. اين دنيا ، دنياي ميان ماكرومتر و پيكومتر (يك ميليارديوم متر) است.
براي اينكه تجسم بهتري از مقياس نانو پيدا كـنـيـد ، بـعـضـي از مـقياسهاي مورد توجه براي نانومواد در جدول زیر نوشته شده است:
اندازه اجزاي مورد مطالعه در نانو تكنولوژي مـانـنـد انـدازه سـاخـتـارهـاي بـيـولـوژيك هستند. براي مثال ، كوانتوم دات (Quantum Dot) به اندازه يك پروتئين كوچك است و ساختارهاي حامل دارو اندازهاي تقريبا برابر با يك ويروس دارند. بـــه خــاطــر شـبــاهــت در انــدازه مـحـصــولات و سـيـستمهاي نانويي با ساختارهاي بيولوژيك ، نـانـوتـكـنـولـوژي در تحقيقات سلامت استفاده روز افـزونـي پيـدا كـرده اسـت. بـراي مثـال نـانـو سـاختـارهـاي هيبرپلاي كه مي توانند آسيبهاي وارده به سيستم هاي بيولوژيك را احساس كرده و آنها را برطرف كنند. (كاري كه سلولهاي سفيد خون نيز انجام ميدهند) كه اين ساختارها به وسيله نانو تكنولوژي بررسي ميشود. نانو ، كوچك كردن سلسله وار مواد از حالت ماكرو است. به هر حال به دليل آنكه تعدادي از قوانين علمي در مقياس نانو غالب ميشوند ، نانو مواد ميتوانند داراي خواصي بسيار متفاوت نسبت به مواد بالك داشته باشند. اين خواص بــاعــث تــولـيــد مــوادي مــي شــونــد كــه محكـمتـر ، رسـانـاتـر هستنـد يـا خـواص سـوپـر پـارامـغـنـاطـيـس ، خـواص نـوري قـابـل تـنـظـيـم ، تـخلخل بيشتر ، عايق الكتريكي بهتر و خـوردگـي كمتري دارند. نانو مواد پتانسيل حل مشكلات در زمينه بيولوژيك را كه امروزه لاينحل است ، دارند . به عنوان مثال نانو مواد غير آلي تغييرات الكتريكي به وجود آمده در مولكولهاي بيولوژيكي را آشكارسازي ميكنند و به گونهاي عمل ميكنند كه بيماريها شناسايي و درمان شوند. وسايل و سيستمهاي كوچك ميتوانند با كار در مقياس ميكرو و نانو باعث بهبود جهت دار وضعيت درمان شوند. اين كار باعث افزايش عملكرد رشتههاي DNA شده كه زمان كشف دارو و تشخيص را كاهش ميدهد. مثال ديگر سيستمهاي مايع بسيار كوچك است كه در هنگام عبور آنها از ميان لولههاي ميكرويي و نانويي ايجاد جريان آرام ميكند. در واقع برخورد شيميايي موثرتر ميان اين سيستمها و جدارهها باعث جلوگيري از ايجاد شدن جريانهاي گردابي و تلاطمي ميشود.
بخش های نانو تكنولوژی
نانو تكنولوژي را ميتوان به عنوان يك سري از تكنيكها ديد كه يا به صورت انفرادي استفاده ميشود و يا با محصولات و كاربردهاي ديگر تركيب شده و باعث بهبود آنها مي شود. برخي از اين تكنيكها امروزه وجود دارند و برخي ديگر در مراحل توسعه هستند و ممكن است در سالها يا دهههاي آينده براي انسان مفيد باشند. نانو تكنولوژي را ميتوان بر اساس موارد زير تقسيم بندي كرد:
الف) ابزارها
ب) مواد
ج) وسايل
د) مواد و ماشينهاي هوشمند (Intelligent Materials and Machines)
در ادامه توضيحات كوتاهي در مورد هر يك از بخشهاي اشاره شده داده ميشود.
الف) ابزارها
ابزارهاي نانو تكنولوژي شامل تكنيكهاي ميكـروسكـوپيك و وسايل است كه به استفاده كنندگان اجازه ميدهد تا بخشهاي در مقياس نـانـويـي را تجسـم و اداره كنند. اين بخشهاي نـانويي مانند سلولها ، باكتريها و ويروسها هستند. همچنين اين وسايل باعث ميشوند تا تـجـمـعــات مــولـكــولــي در دنـيــاي طـبـيعـي بهتـر شـناسايي شوند. ابزارهاي مورد استفاده شامل مـيـكـروسـكـوپ نـيـروي اتـمـي ، مـيـكـروسكوپ تــونـلــي- روبـشــي ، نــرم افــزارهــاي مــدلسـازي مـولـكــولــي و تـكـنــولــوژيهــاي تــولـيــد ويـروس ميشود.
ب) مواد
نانو مواد را ميتوان به سه گروه تقسيم بندي كرد:
نانو مواد خام (Raw Nanomaterials)
اين بخش شامل نانو ذرات (Nanoparticle) و مواد نانو كريستالي (Nanocrystalline Materials) مي شود. اين مواد به آساني توليد ميشوند. اين نـانـو مـواد مـيتـوانـنـد جـايـگـزيـن مـواد بـالـك بـا عملكرد ضعيف شوند. نانو مواد خام را ميتوان به عنوان مواد زيست سازگار (Biocompatible) يا پوششهاي محافظ دارو (Drug Encapsulation) ، جايگزينهاي استخواني (Bone Replacements) ، پروتزها و امپلنتها استفاده كرد.
مواد نانو ساختار (Nano Structured Materials)
ايـن مـواد كـه حـالـتهاي پيشرفتهاي از نانو مواد خام هستند داراي اشكال و عملكرد خاصي هستند. مثالهايي از مواد نانو ساختار عبارتند از: كـوانتـوم داتهـا - نـانـو سـاختـارهـايـي اسـت كه اتـمها را مجبور ميكنند در حالتهاي انرژي ناپيوسته قرار گيرند. اين نانو ساختارها در نشانه گـذاري بيـولـوژيـك كاربرد دارند و دندريمرها (Dendrimers) پـلـيـمــرهــاي شـاخـه دار كـه بـراي دارورســـانـــي ، فـيـلـتــراسـيــون و نـشــانــه گــذاري شيميايي كاربرد دارند.
بـه دلـيـل پـيـچـيـدگـي ايـجـادي در زمـيـنـه نـانـو ســاخـتـارهـا ، محصـولات متنـوعـي ايجـاد شـده است كه اين پيشرفت قبل از توسعه كاربردهاي آنها اتفاق افتاده است.
نانوتيوبها و فلرنها (Nanotubes and Fullerenes)
اين مواد اولين مواد شگفت انگيز در نانو تكنولوژي هستند. اين مواد فرمهاي جديد مولكول هاي كربني كه استحكام آنها صد برابر فولاد و وزنشان يك ششم فولاد است. اين مواد از مس رساناتر هستند و بدون هيچ مشكلي ميتوان آنها را در كاربردهاي پزشكي استفاده كرد. در حالي كه تحقيقات در زمينه اين مواد هنوز در مراحل اوليه تــوسـعــه هـسـتـنــد ، گستـره وسيعـي از نـانـو تيـوبهـا و فلـرنهـا در كـاربـردهـايـي مـاننـد مــاهـيـچــههـاي مـصـنـوعـي (Muscles Artificial) ، سـوزنهـاي تـزريـق بـراي سـلـولهـاي مـــنـــفــــــرد (Needles For Individual Cells Injection) و ســـيـــســـتــــــم هــــــاي انـــتــقـــــال دارو (Drug Delivery Systems) استفاده ميشوند.
ج) وسايل
دو نوع از وسايل كوچك كه با نانو تكنولوژي پيوند خورده است عبارتند از: وسايل نانويي (Nano Dervices) و وسايل ميكروبي (Micro Device)
وسايل نانويی (Nano Dervices)
اين وسايل ابزار آلات فني هستند كه ابعادشان در مقياس نانو است. در حالي كه وسايل نانويي به آساني در آزمايشگاه ساخته مي شوند. اما در اكثر مواد راه حل مناسب استفاده از وسايل در مقياس ميكرومتر است و با استفاده از وسايل در مقياس ميكرومتر از بسياري از مشكلات جلوگيري ميشود. به عنوان يك نتيجه احتمال زيادي وجود دارد كه وسايل نانويي در كار بردهاي آينده استفاده شوند.
وسايل ميكرويی (Micro Device)
اين وسايل شامل سيستمهاي ميكرو الكترو مكانيكي (MEMS) ، ميكروسيالها (Fluidics Micro) و مـيـكــرو آرايــشهــا (Microarrays) مــي شــونـد. ايـن مـيـكـرو تـكـنـولـوژيهـا كاربردهاي پزشكي متنوعي دارند. براي مثال اين سيستمها در سنسورهاي بيولوژيك (Bio Sensors) و آشكـارسـازهـاي مورد استفاده براي شناسايي مقادير كم باكتريها ، عوامل بيماري زا ، اثرات بيماريها ، ميكروسيالهاي Lab -on -a chip براي آزمونهاي DNA و سيستمهاي تزريق مايعات و وسايل داراي سيستمهاي ميكرو الكترو مكانيكي (اين وسايل داراي بخشهاي متحركي هستند كه در وسايل جراحي و قطعات جايگزين قلب كار برد دارد.)
د) مواد و وسايل هوشمند
اين بخش يكي از بخشهاي جالب در زمينه نانو تكنولوژي است كه شامل شكلهاي تحقيقاتي زيادي است. زمينههاي گستردهاي مانند روباتهاي كوچك نانوربات ها (Nano Robots) يا نانو بوتها (Nanobots) ناميده ميشود وجود دارد كه تصور ميشود با آنها بتوان عفونتهاي بدن و سلولهاي ناسالم را بهبود داد. در واقع با تزريق اين نانو رباتها به بدن بافتهاي آسيب ديده ترميم ميشوند.
پتـانسيـلهـاي ديگـر در زمينـه كاربردهاي اين مواد عبارتند از مواد هوشمندي كه مـيتـواننـد تحـريكات خارجي را حس كرده و براي وفق گرفتن با تغييرات محيطي خواصشان را دگرگون سازند ، اينها ماشين هاي ملوكولي هستند كه مي توانند مواد را اتم به اتم بسازند و مونتاژ كنندگان مولكولي هستند كه مي توانند ماشينهاي مولكولي توليد كنند. در واقع اين مباحث تئوريك است و امروزه هنوز طرحي در اين زمينه به مرحله تجارتي نرسيده است.
نانوداروها
در شكل زیر رده بندي نانو داروها به طور خلاصه بيان شده است. البته علاوه بر بيان اين رده بندي در مورد تك تك آنها نيز توضيحاتي بيان ميشود. برخي از بخشهاي نانو تكنولوژي هم اكنون در تحقيقات دارويي كاربرد دارد. امروز تنها بخشي كوچك از تحقيقات در زمينه نانو داروها در حال انجام است و تنها كمپانيهاي خاص و برخي از فعاليتهاي دولتي است كه در زمينه نانو داروها در حال انجام است.
داروشناسی بيولوژيک (Biopharmaceutics)
رسانش دارويی (Drug Delivery)
نانو تكنولوژي گستره وسيعي از تكنيك هاي جديد در زمينه ي رسانش دارويي را مهيا كرده است. مزيت اين روشها بهينه سازي رسانش دارويي است. براي اينكه درمان مؤثر باشد بايد از داروها در طي رسيدن به محل مورد نظر در بدن محافظت شود. يعني بايد به گونه اي از دارو محافظت شود تا خواص بيولوژيك و شيميايي آن تغيير نكند. برخي از داروها بسيار سمي هستند و مي توانند باعث ايجاد اثرات جانبي ناگواري شوند و اگر اين داروها در طي رسانش تجزيه شوند ميتواتند اثرات درماني را كاهش دهند. زمان رسانش و چالشهاي پيش روي آن بسيار متفاوت است. در واقع با توجه به اينكه دارو در كجا جذب شود (براي مثال روده بزرگ (Colon) روده كوچك (Small Intestine) و بر چه نوع مكانيزم دفاع طبيعي، بايد غلبه شود ، زمان دارو رساني و چالشهاي مربوط به آن تغيير ميكند. قبلا براي رسيدن يك دارو به محل مورد نظر ، نياز بود تا دارو با يك سرعت معين در بدن آزاد شود تا مؤثر واقع شود. اگر دارو به سرعت آزاد ميشد ممكن نبود كه به طور كامل جذب شود يا اين مسأله ممكن بود باعث سوزش بخشهاي دستگاه گوارش مانند معده و روده شود. سيستم رسانش دارو بايد به طور مؤثر سرعت جذب ، توزيع ، متابوليسم و دفع دارو و ديگر مواد در بدن را تنظيم كند. به علاوه سيستم رســانــش دارو بــايــد اجــازه دهــد تـا دارو بـه گيـرنـدههـاي هـدفـش بچسبـد و بـر روي سيگنالهاي گيرنده تأثير گذاشته و پس از آن مانند ساير داروها عمل كرده و باعث بهبود بيماري شود.
سيستمهاي رسانش دارو همچنين داراي محدوديت شديدي در نوع مواد مورد استفاده و روشهاي توليد دارند. مواد مورد استفاده در رسانش دارويي بايد با بدن ســازگــار بــوده و بـه آسـانـي بـه دارو مـتـصـل شـونـد و قـابـلـيـت جـذب دوبـاره زيـسـتـي (Bioresorbable) داشته باشند. توليد بايد به گونهاي انتخاب شود كه دارو از بين نرود و از لحاظ اقتصادي نيز به صرفه باشد. نانو تكنولوژي مي تواند راه حلهاي رسانش دارويي جديدي ارائه كند كه عبارتند: دارو رساني كپسولي و حامل هاي دارويي فانگشنال.
دارو رسانی كپسولی (Drug Encapsulation)
يكي از گروههاي اصلي در سيستمهاي رسانش دارويي موادي هستند كه داروها را در داخل خود حفظ ميكند. در واقع اين مواد به صورت كپسول درآمده و از داروها در طي عبور از بدن محافظت ميكنند. مواد مورد استفاده در دارو رساني كپسولي شامل ليپوزومها (Liposomes) و پليمرها (مانند پلي آكتيدها و لاكتيد -كو- گليكوليد (Lactide- co - Glycolide) هستند كه به عنوان ذرات در مقياس ميكروسكوبيك استفاده ميشوند. اين مواد به صورت كپسول در دور دارو ايجاد ميشوند و همين طور كه دارو از ميان جداره كپسول نفوذ مـيكـنـد زمـان مناسب براي دارو رساني ايجاد ميشود. همين طور كه داروها از داخل كپسول آزاد ميشود ، مواد كپسولي نيز فرسايش يافته و در بدن از ميان ميرود.
هنگامي كه مواد كپسولي از نانو ذرات با اندازه 100-1 نانومتر ساخته شود (به جاي اينكه از مواد بـا ذرات بـزرگـتـر (مـيـكروذرات) استفاده شود) خـواص مـتـفـاوتـي ايجاد ميشود. در واقع نانو ذرات سطح ويژه وسيعتر و اندازه تخلخلهاي كـوچـكتـري دارنـد و داراي خـواص انحلالي بهتر و خواص ساختاري متفاوتي هستند. اين خواص موجب ميشود تا پديده نفوذ و خواص فرسايشي كپسولها بهبود يابد.
علاوه بر ليپوزومها و پليمرها ، انواع ديگري از نــانــوذرات بـراي سـيـسـتـمهـاي دارو رسـانـي كپسولي استفاده مي شوند. موادي مانند سيليس (2)sid ، كلسيـم فسفـات (هيـدوركسـي آپاتيت) داراي خواص عالي در مقياس نانو هستند كه اين خواص بسيار بهتر از خواص آنها در مقياس ميكـرو اسـت. ايـن مواد به صورت بالقوه براي سـيـسـتــم هــاي دارو رســانــي بـيـان شـده در بـالا مـنـاسـبتر هستند. Advectus Life Science در حال توسعه يك سيستم رسانش دارو بر پايه نانو ذرات است. اين سازمان قصد دارد از اين سيستم براي درمان تومورهاي مغزي بهره گيرد. در اين سـيـسـتــم داروي ضــد تـومـور دوكـسـروبـيـسـيـن (Doxorubicin) بـــــه نـــــانــــو ذرات پــلــــي بــــوتــيــــل سـيــانــواكــريـلات (poly Butyl Cyano Acrybte) ميچسبد و با پلي سوربات 80 (Polysorbate) پوشش دهي ميشود. داروي حاصله به صورت وريـدي بـه فـرد مـبـتلا تزريق شده و به وسيله جريان خون گردش ميكند. پلي سوربات 80 آپــولــي پــروتــئــيــنهــــاي پــلاسـمــاي خــون (Apoliporoteins) را جــذب كــرده كـه بـه وسـيـلـه جريان خون چربيها انتقال مييابند. اين ماده باعث ميشود تا يك اثر استتاري شبيه كلسترول LDL ايجاد ميكند كه اجازه ميدهد دارو از ميان موانع دفاعي (Blood - Brain Barrier) عبور كند.
حاملهاي دارويي فانگشنال (Functional Drug Carriers) گروه ديگري از سيستمهاي رسانش دارو كه نانو تكنولوژي ارائه كرده است در زمينه نانو مواد است كه داروها را به مكـانهـاي مقصـد شان حمل ميكنند. اين سيستمها داراي خواص مفيدي هستند. نانوساختارهاي معيني را ميتوان تحت كنترل قرار داد و آنها را به داروها ، مولكولهاي هدف (Targeting Molecule) و يا يك عامل تصويربرداري (Imaging Agent) متصل كرد. سپس اين نانو ساختارها جذب سلولهاي خاص ميشوند و در زماني كه نياز باشد وظيفه خود را انجام ميدهند. به خاطر اندازه نانويي ، نانو ساختارها قابليت ورود به سلولها را دارند زيرا موادي ميتوانند به راحتي وارد سلولها شوند كه اندازه آنها زير صد نانومتر باشند. برخي از نانو ساختارهايي كه براي اين منظور استفاده ميشوند عبارتند از:
فلرن ها (Fullerenes)
دندريمرها (Dendrimers)
نانوشل ها (Danoshells)
فلرنها كرههاي تو خالي طبيعي هستند كه يك نانومتر قطر دارند و از بيش از شصت اتـم كربن ساخته شدهاند. فلرنها يك پلت فورم رسانش دارويي بسيار عالي ايجاد ميكنند. در واقع فلرنها به خاطر داشتن ساختار تو خالي بسيار مورد توجه هستند كه عامل دارويي ميتواند به اين فلرنها متصل شود و با آن حركت كند.
C-Sixty در حال توسعه يك پلت فورم رسانش دارويي بر پايه فلرنها است كه در اين سيستـم فلـرنهـا را به آنتي باديها و ديگر عوامل هدف متصل ميكنند. تعدادي از سيستـمهـاي رسـانـش دارويـي كـه بـه وسيلـه C-Sixty سـاختـه شـدهانـد عبـارتاند از: ساختارهاي شيمي درماني نشانه دار با فلرن (Decorated Chemotherafeutic Constructs Fullerone) ، راديو داروهاي فلرني (Fullercne - Radiopharmaceuticals) و سيستمهاي ليپوزوم بر پايه فلرنها. (Fullerene - Based Liposome System) اين سيستمهاي رسانش دارويي باكي سام (Buckysomes) ناميده ميشوند. در اين روشها يا از يك تك دارو يا از تركيب چند دارو استفاده ميشود. C-sixty چند داروي بر پايه تكنولوژي پلت فورم فـلــرنهــا در زمـيـنــه درمــان سـرطـان (cancer) ، ايـدز (HIV/AIDS) و اختـلالات عصبـي ( Neuro - Degenerative Disorders) ساخته است.
نـانـو داروي ديـگري كه به عنوان داربستهاي رسانش دارويي استفاده ميشود ، دندريمرها هستند. اين نانو ماده يك ملكول پليمري است كه توسط دان توماليا (Don Tomalia) از Dendritic Nanotechnologies كشف شد. محققاني مانند جيمز بيكر (James Backer) از دانشگاه ميشيگان در حال استفاده از دنديمرها هستند. آنها از اين مواد ، مواد ژنـتـيكي مورد استفاده در روشهاي درماني داخل سلولي براي تخريب تومورهاي سرطاني (بدون واكنشهاي تدافعي) ميسازند. به خاطر اندازه كوچك دنديمرها و سـاخـتـارهـاي شـاخه دار آنها واكنش تدافعي در بدن اتفاق نميافتد. دندريمرها را ميتوان به گونه اي ساخت كه تركيبات متصل شده به آنها در اثر برخورد با يك مولكول يا يك واكنش شيميايي خاص آزاد شوند.
يك كره توخالي كه به آن نانوشل ميگويند به وسيله Nanospectra ساخته شده است. از اين شل براي دارو رساني ميتوان استفاده كرد. اين نانوشل از يك لايه خارجي از جنس طلا تشكيل شده است كه لايههاي داخلي آن به وسيله سيليكار (2)sio و دارو پوشانده ميشوند. به عنوان يك نتيجه بايد گفت هنگامي كه نانوشلها در كنار يك ناحيه هدف مانند سلول توموري قرار ميگيرد و به آن ناحيه نور مادون قرمز بتابد ، نانوشل ميتواند آنتي باديهاي خاص آن تومور را آزاد كند.
كشف دارو
تكنولوژيهاي نانو و ميكرو يكي از آخرين راه حـلها براي كاهش زمان توسعه داروهاي جديد است. اين تكنولوژيها پتانسيل كاهش قيمت تحقيقات و توسعه داروها را نيز دارند.
روش آزمون و خطا كه براي كشف داروها از آن بـهـره گـرفـتـه مـيشـود حداقل ده سال طول مـيكـشـد. ايـن زمان شامل مراحل تحقيقات و رسيدن دارو به مراكز فروش است. كه گاهي اين زمان به بيش از ده سال نيز ميرسد. در سالهاي اخـيـر ، تـعـدادي تـكـنـولوژي تكميلي و جديد و توسعه يافته است كه به طور قابل ملاحظه اي روش توليد دارو را فشرده ميكند. نظم عملياتي بـالا ، بـرچـسـب زنـي بـسـيـار حـسـاس (Sensitived Labeling) و تـكـنــولــوژيهـاي آشكـار سـازي براي افزايش سرعت و دقت شناسايي ژنها و مواد ژنتيكي استفاده ميشود كه نتيجه آن كاهش پـــروســـه كـشــف و تــوسـعــه دارويــي مــيشــود. تكنولوژي نانو و ميكرو به همراهي راه حلهاي فـنــاوري اطــلاعـات مـثـل شـيمـي تـركـيـبـات (Combinatorial) ، بيولوژي محاسباتي (Computional Biology) ، سـاخـت داروهــا بــا كـمــك كامپيوتر ، اطلاعات مينرالي و ابزارهاي پردازش داده بـاعـث شـنـاسـايـي و حـل بـهـتر چالشهاي مرتبط با كشف دارو شده و توانسته تنگناهاي بـحـراني در ساخت و كشف داروها را كاهش دهد. به علاوه به خاطر مزاياي فناوري اطلاعات تعداد داروهاي مورد آزمايش در 10 سال گذشته رشد زيادي داشته و از 500.000 تركيب دارويي به يك و نيم ميليارد رسيده است.
منبع: ماهنامه مهندسی پزشکی
نظرات شما عزیزان: